Katılım Bankacılığı Nedir?
Bankacılık sistemi tarafından sunulan ürünler çok fazla ve birbirinden çok farklı olsa da işin özünde yapılan iş çok nettir. Bankacılık faaliyetleri aslında en basit tabiri ile fon fazlası olan kişiler ile fon ihtiyacı olan taraflara aracılık eder. Bu aracılık üzerinden tasarruf sahiplerine faiz vererek fon yaratırken, yatırımcılardan faiz alarak ve ürün satarak gelir elde ederler. Yapılan faaliyetin içine faiz işlemleri dahil olunca, faizsiz işlemlerden yararlanmak isteyenler için alternatif çözümler gündeme geliyor. Bu noktada katılım bankacılığı devreye giriyor. Peki, katılım bankacılığı nedir?
Katılım Bankacılığı Nedir ve Nasıl Çalışır?
Katılım bankacılığı kısaca, faiz verilmeden, faiz alınmadan yapılan ve tamamen kar ortaklığına dayalı bir düzenle işleyen bankacılık faaliyeti olarak tanımlanabilir. Yani bir müşteri katılım bankasına parasını yatırdığında, normal bir bankacılık mevduat işleminde olduğu gibi faiz almayacaktır. Aynı zamanda bankadan para çekerek daha sonra düzenli bir şekilde ödeme yapmak isteyen tüketici de faizli ödeme yapmayacaktır. Parasını katılım bankasına yatırmak isteyen tasarruf sahibi ve para çekmek isteyen yatırım sahibi, kar ya da zarar ortaklığı temeline dayanan bir sürecin içinde yer alacaktır.
Tasarruf Sahibi Açısından Katılım Bankacılığı
Katılım bankaları tasarruf yapmak isteyen müşteriye belli bir faiz miktarı ya da faiz oranı vadetmez. Banka, müşterinin parasını kullanıp elde ettiği kardan müşteriye pay verir. Bu pay müşterinin yatırdığı miktar ve bankanın elde ettiği kar ile doğru orantılıdır. Yani müşteri yatırdığı 100 lira karşılığında 1 lira kazanabilecekken, aynı zamanda 1 lira zarara da girebilir.
Katılım Bankası Nasıl Para Kazanır?
Banka gelir ortaklığı sistemi ile para kazanır. Yatırım sahibi, tasarruf amacı ile bankaya yatırdığı paranın banka tarafından kullanılmasına izin verirse, banka bu parayı kullanarak gelir elde etmeyi amaçlar. Diğer yandan banka topladığı paralar ile piyasada çeşitli yatırımlara ortak olur. Bu ortaklık neticesinde ortaya çıkacak kar ya da zarardan, yatırdığı para miktarı ve oranında payını alarak gelir elde etmeyi amaçlar. Ayrıca malzeme, yatırım, kiralama gibi çeşitli ürün satışlarından da gelir elde ederler.
Katılım Bankacılığı Diğer Bankalar İle Farkları
Bu bölümde sizler katılım bankacılığı ile diğer bankaların farklarını ele alacağız. Katılım Bankacılığı nı diğer bankalardan ayıran farkları şöyle sıralayabiliriz:
1-) Öncelikli ve en önemli fark faizsiz işlem yapmasıdır. Herhangi bir ürünü faiz ile almaz ve faiz ile satmaz.
2-) Vadeli, tasarruf ve yatırım hesapları bulunur. İşlem sonucunda faiz geliri elde edilebilecek bir hesap türü yoktur.
3-) Toplum yararına olmayan şans oyunları, alkollü içecekler, tütün ürünleri gibi alanlarda yatırım yapmaz, finansman olmaz.
4-) Faiz nedeni ile parasını bankalara yatırmayıp yastık altında tutan tasarruf sahipleri için, katılım bankacılığı alternatif bir faaliyet amaçlar.
5-) Nakit verilmez. Diğer bankalarda olduğu gibi yatırım sahiplerine para vermek yerine, ihtiyaç duyulan malzeme onlar adına satın alınır. Daha sonra vadeli olarak satılır ya da kiralanabilir.
Türkiye’deki Katılım Bankaları Hangileridir?
Ülkemizde faaliyette olan Katılım Bankaları ise şöyledir:
- AlbarakaTürk Katılım Bankası A.Ş.
- KuveytTürk Katılım Bankası A.Ş.
- Türkiye Finans Katılım Bankası A.Ş.
- Vakıf Katılım Bankası A.Ş.
- Ziraat Katılım Bankası A.Ş.
Katılım Bankacılığı Ürünleri
Katılım Bankaları’nın müşterilerine sunduğu faizsiz bankacılık ürünleri şöyledir:
Murabaha : Çok sık tercih edilen bir üründür. Müşteri bir malı satıcıdan peşin alır, kendi müşterisine vade farkı ile satar.
Mudarebe : Bir kişinin sermayesini diğer kişinin ise emeğini ortaya koyarak oluşturduğu sermaye ortaklığına denir.
İcara : Finansal kiralama yani Leasing diye bilinen bu uygulama mülkün bir başkasına kiraya (icar) verilmesi işlemidir.
Teverruk : Bir mal vadeli olarak alınıp, vade gelmeden peşin satılırsa bu ürün ortaya çıkar.
Sukuk : Ticari varlığın menkul kıymetleştirilmesi aşamasıdır. Yani bir bakıma tahvilin faizsiz bir ürünüdür.
Tekafül : Dayanışma anlamına gelen bu ürün Arapça da kefalet anlamına da gelmektedir. Bankacılıkta ise Bireysel Emeklilik Sistemi gibi aylık primlerle emekli olma işlemidir.
