Ekonomik Büyüme Nasıl Ölçülür?
Enflasyon etkisinin düzeltilmesiyle yani GSYİH ’nin yıllık artışının belirli zaman dilimleriyle ölçülen ekonomik büyüme, reel olarak değişen yüzde oranı ile belirlenir.
GSMH (yani Gayri Safi Milli Gelir ) ve GSMH ( Gayri Safi Milli Hasıla ) ekonomik büyümenin ölçülmesinde yaygın olarak kullanılır. Bunların yanında GSYH ( Gayri Safi Yurtiçi Hasıla ) ‘den de elde edilen göstergeler vardır. Kişi başına düşen GSYH kullanılarak ve nüfus sayısı göz önüne alınarak ekonomik büyüme ölçümü yapılır.
GSYİH ’nın zaman içinde yükselişini etkileyen iki temel sebep vardır. Bu sebepler:
- Üretim verimliliğinde artış yaşanması
- Ekonomide bulunan mevcut kaynaklarda artış yaşanması
Bu sebepler doğrultusunda GSYİH zaman içinde yükselir.
Ulusal Hesap verileriyle belli bir ekonominin GSYİH değerine, üretim, tüketim, yatırım, gelir ve harcamalarına ulaşılır. Bu değerleri ölmek için 3 farklı yaklaşımdan yararlanılır. Bu yaklaşımlar:
- Harcama
- Gelir
- Ürün / Çıktı
yaklaşımlarıdır.
GSYİH Ölçümünde Harcama Yaklaşımı Nedir?
Bir ülkenin ekonomik birimleri, bazı mal ya da hizmetlerin satın alınması amacıyla harcanmış olan farklı harcamaları ekleyerek GSYİH ’yi ölçerler.
Hane halkı tüketim harcaması, işletme ve hane halkı harcamalarına ilişkin yatırımın değeri ve devlet kurumlarının mal ve hizmet harcamalarının toplamı GSYİH ’yi vermektedir.
Bu harcamaların ölçülmesi için net faktör geliri, net ihracat ve GSYH deflasyonunun düzeltilmesi ve benzer sonuçların çıkması gerekmektir. Eğer bir ekonomide üretilmiş olan ürü ve hizmetlerin sayısı artarsa elde edilen gelir ve satın almak için yapılan harcamalar eşit durumda olacaktır.
GSYİH Ölçümünde Gelir Yaklaşımı Nedir?
Üreticiler tarafından alınan tüm gelirin toplanmasıyla gelir yaklaşımı bulunur ve ekonomik büyüme ölçülür.
İstihdam geliri, bağımsız istihdam karma geliri, işletmelerin kazandığı toplam kar oranı, mal ve hizmet üretimi ve ithalatı vergilerinin toplanarak mal ve hizmet üretimi ve ithalatında sübvansiyonlardan çıkarılmasıyla gelir yaklaşımı bulunur.
GSYİH Ölçümünde Çıktı Yaklaşımı Nedir?
Bu yaklaşımda üretimin katma değerli faaliyetlerinin önemi vurgulanır. Üretilen mallar ve hizmetlerin piyasa değerini ölçmeye çalışan bu yaklaşımda kullanılan mal ve hizmetlerin değeri dikkate alınmamaktadır.
Ekonomik faaliyetlerin piyasa fiyatındaki toplam çıktısından orta seviye ve hizmet tüketimi çıkartılıp, vergileri sübvansiyonlardan çıkardığımız verileri toplayıp ürün/çıktı yaklaşımı değerini elde ederiz.
