Türkiye CDS Risk Primi
CDS risk primi en basit hali ile alacaklı olan ülke ve ya kişinin borçludan ödemesini almasının riskli olduğu durumlarda kefil olan ülke ve ya kişiden daha fazla prim istemesi anlamına gelmektedir. Yani borçlu olanın borcunu ödeme ihtimalinin düşük olması ve riskli bir ödeme grubunda bulunması nedeniyle alacaklının borcunu tahsil etmede sıkıntı yaşamamak adına aldığı bir önlemdir.
CDS Primi Nedir?
Credit Default Swap yani Kredi Temerrrüt Sigorta Primi olarak da Türkçeye çevrilebilen CDS, alacaklı olan kişinin borcunu borçludan alamaması halinde kefilden alacağına dair yaptığı bir anlaşmadır. Alacaklı olan taraf borcunu tahsil edemediğinde kefilin kapısını çalarak onun bu ödemeyi yapmasını ister.
Bir örnekle anlatmak gerekirse Ali, Ahmet’ten 300 TL borç ister. Ancak Ali’nin borcunu ödememe durumu vardır. Ahmet ise bu durumdan çok korkar. Ali’nin aldığı borcu ödemeyeceğine dair düşünce ne kadar fazla ise CDS primi de o kadar fazla olacaktır.
Durumu dışarıdan izleyen Burak Ahmet’e gelerek bana her ay 15 TL vermen halinde eğer Ali sana borcunu ödemezse onun borcunu sana ben ödeyeceğim diyor. İşte bu duruma da CDS risk pirimi denmektedir. Günümüzde bu durum ülkeler arasında ve ülke içerisinde uygulanmaktadır.
CDS Primi Nasıl Yorumlanır?
CDS primi yorumu yapılırken primin ne kadar yüksek olduğuna bakmak gerekir. Eğer CDS primi yüksek ise bu borçlunun borcunu ödememe riskinin yüksek olduğunu gösterir. CDS primi düşük ise bu durumda borçlunun borcunu ödeme ihtimalinin yüksek olduğunun göstergesidir.
Türkiye, CDS ve BİST Üçlüsü
Türkiye CDS grafiklerine bakıldığında artış gösteren dolar ve Euro fiyatlarına bağlı olarak riski yüksek grup içerisinde yer almaktadır. Alım satımda kullanılan döviz kurlarının oynamasına bağlı olarak oluşan bu risk BİST yatırımlarını da etkilemektedir. Türkiye’de devlet borçlu durumunda olması halinde yatırımcılarda CDS primlerini ödeyen konumunda görülmektedir. Türkiye risk primi ne kadar yüksek olursa yatırımcıların ödeyeceği CDS primi de o kadar yükselecektir.
Ayrıca bazı araştırmalar CDS deki %1 lik artışın BİST 100 endeksini %0.35 azalttığını tespit etmiştir. Bu etki daha gelişmiş ülkelerde daha az olmaktadır.
Günümüzde ise döviz kurlarındaki muhteşem yükselişe bağlı olarak Türkiye riskli bir borçlu sayılmaktadır. Yatırımcılar ise CDS primi ödeyen konumunda olduğundan dolayı reel kazançları üzerinden CDS primleri kesilmekte ve kazançları düşmektedir.